Οι Γέροι και οι Κορέλες διώχνουν το Κακό στην Σκύρο

Η ανάμνηση του Πάνα βγαίνει βόλτα στη Χώρα

Τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, πρωί, στον δρόμο για το Κάστρο της Σκύρου. Η Χώρα κάτω μοιάζει να ξυπνά από τον ήρεμο ύπνο της μετά το χθεσινοβραδινό όργιο των ξέφρενων κωδωνοκρουσιών. Να όμως που αυτός ο ήχος αρχίζει και πάλι να κυκλοφορεί μέσα στα σοκάκια της πολιτείας και να έρχεται προς το μέρος μας. Οι Γέροι με τη βαριά σκευή τους και οι ανάλαφρες Κορέλες  που στριφογυρίζουν γύρω τους σε έναν αέρινο χορό ανεβαίνουν προς το Κάστρο. Ενα από τα πλέον συγκλονιστικά έθιμα της ελληνικής Αποκριάς βρίσκεται σε εξέλιξη. Από πολύ παλιά η δαιμονιώδης κραυγή των κουδουνιών ήταν αποτρεπτική για τα δαιμόνια, για το Κακό. Η επίκληση του Κακού ήταν πρόσκληση του Καλού. Στη Σκύρο πιστεύουν ότι αυτό το έθιμο υπενθυμίζει μια καταστροφή για να την ξορκίσει. Είναι παράξενο αλλά σε αυτό το νησί η πηγή του πλούτου βρίσκεται στα βουνά και όχι στη θάλασσα. Στην Αρχοντογειτονιά της Χώρας κατοικούσαν τσοπάνηδες και όχι ναυτικοί. Ο γέρος λοιπόν και η γριά, που η ασυνήθιστη κακοκαιρία σκότωσε όλες τις αίγες τους, τρελάθηκαν και ο γέρος φόρεσε το τομάρι του μεγαλύτερου τράγου του, ζώστηκε όλα τα κουδούνια του κοπαδιού του και συνοδευόμενος από τη γυναίκα του, ντυμένη με τα κουρέλια που της είχαν απομείνει, κατέβηκαν στη Χώρα να διαλαλήσουν την καταστροφή τους χορεύοντας σαν τρελοί. Αυτή είναι μάλλον μια μοντέρνα εξήγηση για την έλευση των Γέρων, της Κορέλας και του Φράγκου, σε μια απίθανη πομπή, όσο είναι ανοιχτό το Τριώδιο. Η καταγωγή της όμως πηγαίνει πολύ πιο πίσω, στους μύθους του τραγοπόδαρου θεού Πάνα και στις πομπές των ακολούθων του. Ο υιός του Ερμή και μιας Νύμφης και οι πιστοί του αρέσκονταν πάντα να τρομάζουν τους περαστικούς ντυμένοι με τραγοτόμαρα και χτυπώντας εκκωφαντικά κουδούνια, το πανδαιμόνιο που συμβαίνει στον κεντρικό δρόμο της Σκύρου το Σάββατο το βράδυ και το πρωί της τελευταίας Κυριακής της Αποκριάς.

Ένα από τα πιο πηγαία και εντυπωσιακά δρώμενα της ελληνικής Αποκριάς στα «Ταξίδια» του «Βήματος» την Κυριακή 24 Φεβρουαρίου 2013 

Λιτόχωρο, το σκαλοπάτι των θεών

Οσο το σκέφτομαι τόσο αποκτώ τη βεβαιότητα ότι ο Ολυμπος είναι το πιο ξακουστό βουνό της Γης. Είναι που η ελληνική Μυθολογία ακούγεται σε όλα τα σχολειά του πολιτισμένου κόσμου και πλήθος μικρά και μεγάλα παιδιά ανεβαίνουν με τη φαντασία τους στον θρόνο του Δία. Ο ελβετός διανοούμενος φωτογράφος Φρεντ Μπουασονά είχε γράψει: «Κανένα έθνος δεν έχει μια έκταση που να μπορεί να συγκριθεί με την περιοχή του Ολύμπου, τόσο πλούσια σε μύθους, αναμνήσεις ιστορικές, ομορφιές κάθε λογής». Αυτός και ένας άλλος Ελβετός, ο επίσης φιλέλληνας ποιητής Ντανιέλ Μπο-Μποβί, ήταν οι πρώτοι που ανέβηκαν ως την κατοικία των θεών, τον Μύτικα, πριν από έναν αιώνα. Προτού επιχειρήσουν το ακατόρθωτο, πέρασαν από το Λιτόχωρο και πήραν για οδηγό τους τον κυνηγό αγριοκάτσικων Χρίστο Κάκαλο που τους οδήγησε στην κορυφή του Ολύμπου. Ετσι συμβαίνει πάντα κάθε φορά που προσεγγίζεις τον Ολυμπο. Περνάς από το Λιτόχωρο. Σε αυτό χαρίστηκε το μοναδικό προνόμιο να έχει μέσα στα παράθυρά του την πύλη εισόδου του βουνού, τον Ενιπέα, και τις ψηλότερους κορφές του, τον Μύτικα που πάντα δικαιολογεί τον ρόλο του ως έδρας του νεφεληγερέτη πατέρα των θεών, και το Στεφάνι, που το ονόμασαν Θρόνο του Δία. Οσο και αν η συναρπαστική αυτή εικόνα σε αιχμαλωτίζει σαν το πεπρωμένο σου, το Λιτόχωρο δεν κοίταζε μόνο προς τα πάνω, αλλά και προς τα κάτω, προς τη θάλασσα. Αυτό ήταν η αποκάλυψη του πιο πρόσφατου ταξιδιού μας εκεί. Την παρουσίασε μπροστά στα έκπληκτα μάτια μας τα Ναυτικό Μουσείο Λιτόχωρου, μαζί με τις άλλες παραδοσιακές αξίες, τη μαγευτική πεζοπορία στο φαράγγι του Ενιπέα και την εξερεύνηση της εντυπωσιακής γαστριμαργικής παράδοσης του βουνού των θεών της καλής ζωής.

Το οδοιπορικό στο Λιτόχωρο και τη χαράδρα του Ενιπέα στα «Ταξίδια» του «Βήματος» την Κυριακή 27 Ιανουαρίου.

Οι τόποι του χιονιού

Η εξωτική πλευρά της Ελλάδας

Το χιόνι είναι το επισκεπτήριο του χειμώνα και τα βήματά μας πάνω στο λευκό πέπλο είναι το δικό μας επισκεπτήριο στην επικράτεια του χειμώνα. Ο παλαιός περιηγητής που έγραφε και σε αυτήν εδώ την εφημερίδα, ο Κώστας Ουράνης, έλεγε: «Για μας, τους κατοίκους της χώρας του ήλιου και του γαλάζιου φωτεινού ουρανού, το χιόνι είναι ένας επισκέπτης τόσο ξένος, τόσο μακρυνός και τόσο περαστικός όσο και οι αιώνιοι εκείνοι οδοιπόροι. Σαν κι αυτούς έχει κάτι το μυστηριώδες. Σπανιότατα έρχεται να αναμιχθεί στη ζωή μας. (…) Το χιόνι, το μυστηριώδες και μακρυνό χιόνι, έχει απλώσει στην κορυφή και τις ψηλές πλαγιές του βουνού τις άσπρες σκηνές του καταυλισμού του...». Πράγματι, για εμάς το χιόνι είναι η εξωτική πλευρά της Ελλάδας, που αυτή την εποχή προβάλλει με όλη τη μεγαλοπρέπειά της στους λευκούς τόπους, εκεί όπου δεν είναι τόσο σπάνιο. Εκεί όπου οι τόποι βρίσκουν τον πιο αντιπροσωπευτικό χαρακτήρα τους, στη ζεστή καρδιά του χειμώνα. Γιατί το λευκό τοπίο είναι και συμβολικό της αθωότητας. Γιατί αθωότητα στους λευκούς τόπους σημαίνει μηνύματα από τα παλιά, από την παιδική ηλικία, από την παράδοση, στη γωνιά που τριζοβολούν τα ξύλα στο τζάκι, στο τραπέζι της μαμάς και της γιαγιάς...

Στα «Ταξίδια» του «Βήματος» της Κυριακής 12 Ιανουαρίου 2013 η λευκή μαγεία: Οι τόποι της αθωότητας μας προσκαλούν στις κορυφές και στις ψηλές πλαγιές των βουνών, στο μυθικό Μαίναλο της Αρκαδίας, στα αλαφροΐσκιωτα Τρίκαλα της Ζήρειας, στο ατμοσφαιρικό Μέτσοβο και στο Ανήλιο της Πίνδου και στα πανοραμικά Τρία-Πέντε Πηγάδια πάνω από τη Νάουσα